اسلام با توجه به نيازهاي اساسي انسان، شادي و نشاط را تحسين و تاييد كرده است. قرآن، زندگي با نشاط و شادي را نعمت و رحمت خدا تلقي كرده، درباره ي شادي و نشاط مؤمنان در دنيا و آخرت، مي فرمايد: بگو [در برابر كساني كه بسياري از مواهب زندگي را تحريم ميكردند] اي پيغمبر! چه كسي حرام كرده است زينت و آرايش و زيباييهايي را كه خداوند از درون طبيعت، براي بندگانش بيرون كشيده؟ چه كسي حرام كرده است روزيهاي پاك و مواهب پاك را; بگو: اين مواهب پاك و اين زيباييها، براي مردم با ايمان در همين زندگي دنيا و در زندگاني جاويد آخرت، قرار داده شده است».
اين آيه به خوبي بيانگر اين حقيقت است كه اسلام به بهرهمند شدن از زيباييها و موهبتهاي زندگي، اهميت ميدهد و آن را زيبنده ي دينداران و مؤمنان ميداند.
اسلام به بهره مند شدن از زيباييها و موهبتهاي زندگي، اهميت ميدهد و آن را زيبنده ي دينداران و مؤمنان ميداند.
رسول اكرم‌صلي‌الله‌عليه‌وآله مي‌فرمايد: مؤمن، شوخ و شاداب است».
حضرت علي‌عليه‌السلام مي‌فرمايد: شادماني، گشايش خاطر ميآورد».و اوقات شادي، غنيمت است».
امام صادق عليه‌السلام مي‌فرمايد: هيچ مؤمني نيست كه شوخي در طبع او نباشد» و شوخ طبعي، بخشي از حسن خلق است».
امام رضا عليه‌السلام مي‌فرمايد: كوشش كنيد اوقات شما چهار زمان باشد ؛ وقتي براي عبادت و خلوت با خدا، زماني براي تأمين معاش، ساعتي براي معاشرت با برادران مورد اعتماد و كساني كه شما را به عيبهايتان آگاه مي سازند و در باطن به شما خلوصو صفا دارند و وقتي را هم به تفريحات و لذت‌هاي خود اختصاص دهيد و از شادي ساعتهاي تفريح، نيروي لازم براي عمل به وظايف وقتهاي ديگر را تأمين كنيد».
بر اساس هدف و فرجام زندگي، شادي و نشاط از ديدگاه اسلام،داراي حد و مرز است. محتوا و قالب شادي و نشاط ، نبايد با روح توحيدي و انساني اسلام، در تضاد باشد; زيرا هر پديدهاي كه انسان را از آرمان و هدف اصلي خويش دور سازد، به هيچ وجه، مورد قبول اسلام نخواهد بود. بنابراين، پديدة شادي و عوامل آن، به عنوان يك نياز اساسي و ضروري، تا حدي روا و مجاز است كه مانع نيل انسان به هدف اصلياش نگردد، از اين رو، بسياري از انديشمندان مسلمان معتقدند: از آن جا كه انسان در انجام هر رفتار ارادي، انگيزه و هدفي را پيميگيرد،8 سرور و نشاط به عنوان يك رفتار، از اين قاعده جدا نيست. اگر انگيزه و هدف، در راستاي هدف اصلي زندگي آدمي باشد ، اين پديده ، مفيد و سودمند خواهد بود و اگر انگيزه و هدف باطل ، در آن نهفته و در برابر هدف اساسي زندگي انسان باشد ، اين پديده ، باطل و زيان‌آور خواهد بود. بنابراين، ميتوان مرز شادي و نشاط را انگيزه و هدف آن دانست.
مزاح و شوخي، يكي از عوامل برجستة شادي است؛ اما اگر بهسبكسري، بيشرمي و گستاخي بياميزد، هزل» ناميده ميشود كه در اسلام، منع شده است و اگر به تحقير و بدگويي و ناسزا آميخته گردد، آن را هجو» ميخوانند و اين نيز در اسلام نهي شده است
چرا مدارس شادي آفرين نيستند؟
نخند، نپرس و تكان نخور. روزگار درس خواندن ما در مدرسه با اين سه كلمه سپری شد. به ما می‌گفتند: دانش‌آموزی خوب است و نمره انضباطش 20 میشود كه پشت ميز و نيمكت‌های خشك كلاس، دست به سينه بنشيند و به جای خنده‌های بلند، تبسم كند، آن هم اگر لازم بود.
دختر خوب در زمان ما بچه آرامی بود كه حتی زنگ‌های تفريح هم مثل كسی كه قصد متركردن جایی را دارد، آرام دور حياط قدم بزند و دنبال دوستانش ندود و با كسی شوخی نكند و راه‌پله‌ها را روي سرش نگذارد. دختر خوب، سر كلاس درس هم دو گوش شنوا بود با دهانی بسته كه خوب به درس گوش مي‌داد و هيچ ابهامی در ذهنش باقی نمی‌ماند و هيچ سوالی به زبانش نمی‌آمد.
دانش‌آموز ِ خوب ِ زمان ما بچه‌ای كم‌دردسر بود كه برای مدير، ناظم و معلم چالش ايجاد نمی‌كرد حتي به بهای تلخ گذشتن لحظات بودن در مدرسه بر او كه وقتي زنگ تعطيلی مدرسه به صدا در‌می‌آمد، حس آزاد شدن از فضايی تنگ و آزاردهنده را با دويدن به سمت در خروج و جيغ‌زدن تخليه مي‌كرد.
روزگار كودكی و دوران مدرسه خيلی از ما اين‌گونه گذشت، بدون اين‌كه جرات به زبان آوردن حرف دلمان را داشته باشيم. ما می‌دانستيم بايد يك جای كار ايراد داشته باشد كه بودن در مدرسه به جای دادن حسی خوب به ما، احساس ترس، دلهره و نگرانی را به جانمان می‌ريخت.
امروز كارشناسان می‌گويند مدارس ما چون شاداب‌سازی نشده اند، بيشتر بچه‌ها چنين احساسی نسبت به مدرسه دارند. مدرسه شاد جايی است كه فرآيند تعليم‌و‌تربيت در آن همراه با شور و طرب، تلاش و پشتكار و جوشش و حركت اتفاق می‌افتد. پس آن‌ها كه فكر می‌كنند در مدرسه شاد، بچه‌ها فقط می‌گويند و مي‌خندند و از درس خواندن جا می‌مانند، اشتباه مي‌كنند.
در مدرسه شاد كه شادی را نوعی احساس امنيت توام با خوشی‌های پايدار می‌داند، چند اصل كلی وجود دارد. در اين مدارس دانش‌آموزان در اداره امور مدرسه مشاركت دارند، هركدام از آن‌ها در تصميم‌گيری‌ها نقشی ايفا می‌كنند و در عين حال كه در انجام امور، استقلال نسبی دارند از يك برنامه كلی تبعيت می‌كنند.
دانش‌آموزان اين مدارس در سيستم طوری تربيت می‌شوند كه حس احترام به خود، خوش‌بينی و حس تسلط بر سرنوشت در آن ها قوی است.
آن‌ها به آينده نيز اميد زيادی دارند و افق‌های پيش‌رويشان روشن است. ضمن اين‌كه دانش‌آموزان با هم و كادر مدرسه با دانش‌آموزان ارتباط صميمی و نزديك دارند.
در چنين فضايی، درس برای بچه‌ها راحت‌تر تفهيم میشود و برخلاف روش سنتی مدرسه‌دارید- كه آزادی دانش‌آموز در مدرسه را مانع يادگيری می‌داند- تعليم و تربيت بچه‌ها بهتر و روان‌تر میشود.
اما رسيدن به اين نقطه، هم عزم می‌خواهد و هم تغيير نگرش؛ يعنی دو مؤلفه‌ای كه در مدارس ما كمتر پيدا میشود. با اين حال شاداب‌سازی مدارس كاري نشدنی نيست.
آیا جو و حال و هوای مدرسه مهم است؟ آیا رابطه‌ای بین جو و محیط مدرسه و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان وجود دارد؟
آیا جو و حال و هوای مدرسه مهم است؟ آیا رابطه‌ای بین جو و محیط مدرسه با موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان وجود دارد؟ ممکن است این سوالات به نظر پاسخ‌های بسیار بدیهی داشته باشند اما واقعیت این است که هنوز در بسیاری از نظام‌های آموزشی و در ذهن اکثریت آموزشگران و والدین این باور وجود دارد که مدرسه تنها جای درس خواندن است و بس؛ و هر تلاشی برای تغییر حال و هوای مدرسه منجر به حواسپرتی و دور شدن از کارکرد اصلی آموزش و پرورش است.
در کنار این نگاه سنتی به مقوله آموزش، سالهاست که بسیاری از نظام‌های آموزشی جهان به خصوص در کشورهای اسکاندیناوی که کارنامه درخشانی در توسعه تعلیم و تربیت مدرن و موفق دارند، توجه به احساسات و نیازهای عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان نیز در کنار تلاش برای ارتقای کیفیت آموزشی اهمیت پیدا کرده است. در رویکرد جدید این سیستم‌های آموزشی، یادگیری و شادی و احساسات مثبت در هم گره خورده‌اند در نتیجه وما کلاس‌های درس به صورت خشک و با دیسیپلین زیاد اداره نمی‌شوند بلکه سعی میشود ارائه دروس با روش‌های خلاق و مشارکتی توأم با احساس خوب و ارتباط مثبت بین معلم و شاگرد صورت گیرد.
از سوی دیگر جدا از کلاس‌های درس، تلاش میشود جو و محیط مدرسه نیز نقش انگیزه‌بخش، حمایتگر و جذب‌کننده داشته باشد. برای مثال توجه به رنگ‌آمیزی شاد دیوارها و نیمکت‌ها، رسیدگی به باغچه و فضای‌سبز حیاط مدرسه و همچنین داشتن فعالیت‌های فوق‌برنامه شاد و سرگرم‌کننده همچون مسابقات ورزشی، نمایشگاه‌های نقاشی و کاردستی، گروه‌های موسیقی و نمایش همه و همه تلاشی است در جهت ایجاد جو مثبت و حمایتگر از جوانب مختلف زندگی کودکی و نوجوانی.
به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام و المسلمین رئیس‌جمهور در آیین بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید که در مدرسه دخترانه شاهد حضرت خدیجه (س) منطقه ۱۸ تهران برگزار شد، پرسش مهر سال تحصیلی ۹۹-۹۸ را به موضوع وضعیت محیط مدارس اختصاص داد و از دانش آموزان سوال کرد: محیط مدرسه از نظر شما چگونه است؟»
رئیس‌جمهور در تکمیل پرسش خود از دانش‌آموزان سراسر کشور سوال کرد: دولت، معلمان و خانواده‌ها برای دلپذیرتر و شادتر شدن محیط مدارس چه کاری باید انجام دهند؟
پرسشی که رئیس جمهور امسال مطرح کرد، بیستمین پرسش مهر و هفتمین پرسشی است که طرح می‌کند.
به گزارش ایسنا، هر ساله رئیس جمهور با هدف پرورش روحیه پرسشگری و توانایی نقد و تحلیل پدیده‌ها ، ایجاد تعامل بیشتر میان معلمان و دانش‌آموزان، ایجاد نشاط، شادابی و تحرک بیشتر در مدارس، ترویج و تقویت امر تحقیق و پژوهش در آموزش و پرورش، گسترش و تقویت فعالیت‌های گروهی و کشف، رشد و پرورش استعدادهای بالقوه در مراسم گشایش مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید خطاب به دانش‌آموزان کشور، پرسشی با عنوان پرسش مهر» مطرح می‌کند.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا/ی
درباره این سایت